Giriş

Model roket itme kuvveti, gecikme ve kurtarma sistemini etkin hale getiren fırlatma barutunu yapısında bulunduran bir model motoru vasıtasıyla fırlatılmaktadır. Model roketin klasik yapımında karton bir gövdenin üzerinde balsa veya plastik bir burun konisi yer almaktadır. Bu gövdenin alt kısmında ise model roketin dengeli uçuşunu sağlayan yine balsa veya ince plastikten kanatçıklar yer alır. Model roketçiliğin başladığı yıllardan bu yana bu temel parçalarda değişiklik olmamasına rağmen, son yıllarda kullanılan malzemelerde cam, karbon ve aramid elyafı gibi günümüzün yüksek teknoloji ürünü kompozit malzemelerin kullanımı mümkün olabilmektedir.

İnteraktif bir formatta hazırlanan aşağıdaki resim, size model roket parçalarının daha iyi tanınmasında yardımcı olacaktır. Bilgisayarınızın fare imlecini parçalar üzerinde gezdirdiğinizde parçalar hakkında çok kısa bir ön bilgi bulacaksınız. Ayrıca roket parçalarıyla ilgili poster sizin bu parçaları daha yakından tanımanıza yardımcı olacaktır. Bu parçalar hakkında daha ayrıntılı bilgiye aşağıdaki satırlarda devam edilecektir.

Resim 1 -- Model Roket Parçaları 

Gövde

Roketin ana parçası olup boru şeklinde olduğundan gövde borusu olarak adlandırılır. Gövde borusunun işlevi roketi oluşturan bütün parçaları üzerinde ya da içinde taşımaktır. Aynı zamanda roketin burnunu kanatçık kısmından ayırır. Bu nedenle gövde borusu önemli bir uçuş parçasıdır.

Gövde borusu genellikle kağıttan ya da plastikten yapılır. Kağıdın gövde borusu için uygun olmadığı sanılsa da, aslında kağıt çok dayanıklı bir malzemedir. Bazen bu dayanıklılık büyük roketlerde kullanılan kağıt borunun fenolik reçineyle ıslatılmasıyla artırılabilinir. Bu kaplama abartılıp bazen kağıt borunun nerdeyse kurşun geçirmez bir hal almasına neden olmaktadır. Bu durum aslında tehlikeli ve roketçilikte istenmeyen bir olaydır. Roket fazla tutkal ve reçineden dolayı gereğinden fazla ağır olur. Bu şekilde dengesiz bir uçuş gerçekleştirdiğinde, hafif bir rokete göre etrafına çok daha fazla zarar verebilir. Bu yüzden her zaman mümkün olduğunca hafif bir roket yapılmaya çalışılmalıdır. Bu aynı zamanda roketinizin daha yüksek irtifaya ya da daha büyük yük taşımasına yardımcı olur.

Resim 2 -- Kağıttan yapılmış gövde borusu                              Resim 3 -- Kağıt gövde borular

Motor Kundağı

Motor kundağı roketin önemli bir parçasıdır. Görevi roket motorunu modelin içindeki yerinde sıkıca tutup, modelin merkez hattıyla aynı merkezli olarak hizalamaktır.  Böylece motor tarafından üretilen itme kuvveti bu merkez hat boyunca modele direkt olarak iletilmiş olur. Genellikle çeşitli parçalardan oluşur. Bu parçalar motor kundak borusu, merkezleme halkaları , motor bloğu ve motor kancası 'dır.

Resim 4 -- Motor kundağı

Kanatçıklar

Bir model rokette aerodinamiksel rehber olarak kanatçıklar kullanılmaktadır. Kanatçıkların kullanımındaki amaç, roketi doğru yöne yöneltmek için gerekli olan çağırım kuvvetini sağlamaktır. Kanatçıklar olmadan bir roketin dengesinden söz edilemez. Kanatçıkların boyutu roketin şekli ve büyüklüğüne bağlıdır. Model roketçilikte uygulanan denge testlerinden biri ya da yazılımlar bölümündeki bilgisayar programlarından faydalanılarak(basınç merkezinin yeri tespit edilmek suretiyle), kanatçıkların gövde borusu üzerindeki yerinin doğru şekilde tespiti mümkündür. Kanatçıklar plastik veya hafif ağaçlardan yapılır. Kolaylıkla şekillendirilip, yapıştırılması ve kolayca boyanabilmesi sebebiyle genellikle balsa ağacı kullanılır.

Resim 5 -- Balsa kanatçıklar 

Burun Konisi

Burun konisi roketin en öndeki parçasıdır. Burnun amacı roketin üzerindeki aerodinamik hava direncini azaltmaktır. Roketçilikte rastlayacağınız pek çok burun konisi ya plastik ya da balsa ağacından yapılır. Daha basit olarak kağıdı çerez külahı şeklinde kıvırabilir ya da bir köpük parçasını zımparalayarak bir burun oluşturabilirsiniz. Burun konisinin gövdeyle birleştiği yer inceltilerek bir geçme yapılır ve bu kısmın altına şok kordonunun bağlanması için vidalı bir halka eklenir. 

                                                               

                                                             Resim 6 -- Burun konisi 

Kurtarma Sistemi

Resim 7 -- Kurtarma sistemleri

Diğer Parçalar

• Şok Kordonu: Şok kordonunun amacı iniş evresi esnasında roketin tamamını bir arada tutmaktır. Aksi taktirde, burun ve roketin ana gövdesinin ikisine de kurtarma aygıtı yerleştirmeniz gerekir. Roketin tekrar uçurulabilmesi için inişten sonra burun ve gövde kısmının kurtarılması gerekmektedir.
• Kurtarma Tapası: İtme tapasının amacı, paraşütü motorun paraşüt fırlatma barutundan gelen ısıdan korumaktır. Paraşüt fırlatma barutunun sıcak gazları 500 °C’den daha fazla olduğundan, plastik ya da naylon paraşüt kolaylıkla eriyip yumuşayabilir. Tapa paraşütü ısıdan korur, böylece paraşüt roketten fırladıktan sonra fonksiyonlarını düzgün şekilde yerine getirir. Kurtarma tapası olarak çoğunlukla aleve dayanıklı ya da yanmaz hale getirilen yumuşak bir kağıt parçası kullanılır. Bu tapa bazen de köpükten biçimlendirilerek yapılabilir.
• Fırlatma Kulpu: Fırlatma kulpu modelin yan tarafına iliştirilmiş küçük bir borudur. Bu borunun amacı roket hızlanırken roketi fırlatma tabanının üzerinde tutmaktır. Roketleriniz sevk ve idare edilmediğinden (güdümsüzdürler) dolayı, fırlattığınızda istediğiniz yönde gitmesi için kılavuza ihtiyaç duyarlar. Fırlatma kulpu roketin fırlatma rampasını terk edinceye ve daha sonra kanatçıklar etkin olmaya başlayıncaya kadar roketin doğru yönde gitmesini sağlar.
• Yük Bölümü: Model roketler üzerinde modelle birlikte uçan bir roket yükünün bulunması roketçiler için heyecanlı ve zorlayıcı bir etkinliktir. Bu roket yükünün taşındığı kısım burun konisinin hemen altında yer alır. Bu roket yükü, yarışma modellerinde olduğu gibi belli bir ağırlıktaki  pasif bir yük olabilir. Optik ve elektronik bir roket yükü olarak da fotoğraf makinesi,video kamera ve irtifa ya da sıcaklık ölçümü yapabilen minyatür bilgisayarlar da olabilir. Model roketçilikte güvenlik kurallarının gereği olarak böceklerden başka hiç bir canlı roket yükünün taşınmasına izin verilmemektedir. En ilginç roket yüklerinden biri olan çiğ yumurtanın, model roket vasıtasıyla fırlatılıp kırmadan geriye getirme şeklindeki uçuşlar; roket pilotlarının roket yüklerine hakimiyetlerinin ölçüldüğü ve tam bir meydan okumaya varan etkinliklerde epey rağbet görmektedir.